Herstel van de voorste kruisband: wel of niet opereren?

Door Daniel Hoornenborg 

Knieblessures komen regelmatig voor, vaak als gevolg van sportactiviteiten. Vooral sporten waarbij veel wordt gedraaid, gesprongen of plotseling gestopt – zoals voetbal, hockey en handbal – vergroten het risico op letsel. 

In de meeste gevallen gaat het om een lichte verdraaiing of kneuzing van de knie, die vanzelf of met hulp van een fysiotherapeut weer herstelt. In sommige gevallen is er echter meer aan de hand, zoals een voorste kruisbandletsel. 

Wat is een voorste kruisbandletsel? 

Een voorste kruisbandletsel ontstaat vaak door een plotselinge verdraaiing van de knie, bijvoorbeeld bij een beweging waarbij het boven- en onderbeen onverwacht in tegengestelde richtingen draaien. Dit gebeurt meestal zonder direct contact met een tegenstander. Mensen voelen vaak een knappend geluid in de knie – soms is dit zelfs hoorbaar. De knie is direct pijnlijk en vaak is het niet mogelijk om nog op het been te staan. Door de bloeding in de knie ontstaat er binnen enkele minuten tot een uur zwelling. 

Het eerste herstel 

In de acute fase is de knie door pijn en zwelling lastig te onderzoeken. Het is belangrijk om de knie rust te geven met: 

• Een drukverband en koelen om de zwelling te verminderen 

• Krukken om voorzichtig te kunnen lopen 

• Lichte bewegingsoefeningen om stijfheid te voorkomen – eventueel onder begeleiding van een fysiotherapeut 

Na enkele dagen tot weken neemt de zwelling meestal af en kan de knie beter onderzocht worden. De huisarts, fysiotherapeut of orthopedisch chirurg voert dan specifieke testen uit, zoals de Lachmantest, voorste schuifladetest, pivotshifttest en de Lellitest. 

Bevestiging met MRI 

Wanneer deze testen wijzen op een voorste kruisbandletsel, kan er een MRI-scan worden gemaakt. Hiermee wordt niet alleen de kruisband beoordeeld, maar ook andere structuren zoals de achterste kruisband, meniscus en de collaterale banden. 

Behandelopties: operatief of niet-operatief? 

Een operatie is niet voor iedereen noodzakelijk. Of je geopereerd moet worden, hangt af van verschillende factoren, zoals je sportniveau en je sportambities. 

Niet-operatief 

Als je vóór het ongeluk weinig sportte en dit ook niet van plan bent, heb je in veel gevallen geen nieuwe voorste kruisband nodig. Wel is het belangrijk dat je zo snel mogelijk begint met oefeningen bij een fysiotherapeut. Spierverlies rond de knie treedt snel op, terwijl sterke spieren essentieel zijn voor de stabiliteit en het herstel van de knie. Begeleiding door een fysiotherapeut is dan ook altijd belangrijk. Hij of zij weet precies welke spieren getraind moeten worden en welke oefeningen geschikt zijn om de knie stabieler te maken. 

Ook sporters kunnen soms zonder kruisband goed functioneren, mits er geen instabiliteit optreedt tijdens het sporten. Als je toch instabiliteit ervaart, zowel in het dagelijks leven als tijdens sport, kan dit leiden tot beschadiging van het kraakbeen of bijvoorbeeld een nieuwe verdraaiing van de knie met schade aan de meniscus of andere structuren tot gevolg. 

> Ongeveer 40% van de patiënten bereikt voldoende stabiliteit en herstel zonder operatie. 

Operatief 

Als de knie duidelijk instabiel is, en je sportniveau of -ambitie hoog is, wordt vaak gekozen voor een operatieve behandeling. Hierbij wordt de voorste kruisband gereconstrueerd. 

> Ongeveer 60% van de patiënten kiest in overleg met de arts voor deze operatie. 

Meer weten over deze behandeling? Lees dan vooral verder. 

Herstel na een operatie 

Zodra de pijn na de operatie onder controle is, mag je naar huis. De knie is direct na de ingreep volledig belastbaar – je mag dus meteen op je been staan. Probeer korte stukjes te lopen, zowel binnen als buiten, en gebruik krukken voor extra stabiliteit. 

Na de operatie krijg je een lokale verdoving, waardoor je sneller en met minder pijn kunt starten met de revalidatie. 

Fysiotherapie is een essentieel onderdeel van het herstel. In het begin helpt de fysiotherapeut je opnieuw te leren lopen (met en zonder krukken) en geeft hij of zij gerichte oefeningen om de beenspieren weer goed te gebruiken. Gedurende de revalidatie word je steeds sterker en werk je samen toe naar jouw revalidatiedoel. 

We verwachten dat je na vier tot zes weken weer zonder krukken kunt lopen. Na drie maanden zijn de meeste patiënten (gedeeltelijk) weer aan het werk. De fysiotherapie wordt geleidelijk intensiever. In totaal duurt de revalidatie gemiddeld negen tot twaalf maanden. 

Meer informatie? 

Bij Xpert Clinics Orthopedie hebben we veel ervaring en expertise op dit gebied.